با مرور جزئی در زندگی گذشتگان و نیاکانمان درمییابیم که آجر سفال از مصالح پرکاربرد در ساختوساز بوده و بسیاری از سکونتگاهها و آتشکدهها و بعضاً عبادتگاهها با استفاده از آجر سفالی ساخته میشده است.
قدمت آجر سفال به دههزار سال میرسد و اثرهای باستانی همچون زیگورات، چغازنبیل و ایوان مدائن مهر تأییدی بر حرفهای ما است. پس از ورود اسلام به کشورمان هم این مرزوبوم شاهد شاهکارهایی بوده است که پایه و اساس آن با آجر سفال یا آجر تیغه ای بنا شده تا معماری نوین ایرانی را به گوش جهانیان برساند. مسجد اصفهان و ارگ تبریز نمونهای از این معماریهای نوین پس از اسلام به شمار میروند.
قیمت آجر سفالی و یا هزینه هایی که از گذشته تا به امروز داشته آنقدر زیاد نبوده که سازنده ای را خرید و استفاده آن پشیمان کند و یا باعث روی برگداندن از این محصول بشود. قیمت سفال نما همیشه عددی معقول را برای خریدار و مصرف کننده در بر داشته به طوری که استفاده از این محصول برای کاهش هزینه های کلی نیز توصیه می شود.
امروزه شاید تفاوتهای جزئی در نحوه استفاده سفال نما به وجود آمده باشد؛ اما در اصل قضیه تفاوتی ایجاد نمیکند و سفال نما همواره جزو پایههای یک ساختوساز میباشد. از آجر تیغهای استفادههای گوناگون و متنوعی برای طراحی داخلی و خارجی یا نما میشود.
طبیعی است که با پیشرفت انسان در زمینههای مختلف، مصالح و ادوات ساختوساز هم بهروزتر و جدیدتر بشود. سفال نما هم رفتهرفته شکلها و مدلهای جدیدی را به خودش پیدا کرد و امروزه آجر تیغهای با تنوع بسیار زیادی در بازار داخلی ارائه میشود بهطوریکه دست خریداران هنگام انتخاب آجر موردنظرشان بسیار باز میباشد. آجر سفالی شاید بهاندازه آجرنماها رنگ و لعاب نداشته باشد و زیبایی آنچنانی به رخ کار ندهد؛ اما همیشه جزو مصالح پایه و اصلی در ساختوساز بوده و نقشش غیرقابلانکار است. یکی از مدل آجرهایی که در چند سال اخیر بسیار موردتوجه قرار گرفت و استفاده زیادی در ساختمانسازی داشته است آجر تیغهای است. آجر تیغهای همانطور که از اسمش پیداست برای استفاده در تیغههای داخلی و خارجی ساختمان استفاده میشود و بسیار پرکاربرد است. تا به الان اطلاعات دقیقی از اولین استفاده آجر توسط انسان بهجای سنگ به دست نرسیده است، اما چیزی که مورخین حدس میزنند قدمت استفاده از آجر سفال به ۸ الی ۱۰ هزار سال قبل بازمیگردد. مورخین فرضیههای مختلف و جالبی برای طرز تهیه آجر سفال ارائه دادهاند که محتملترین آنها پختن گل و بهرهمندی از استحکام آن بوده است که رفتهرفته این طرز پخت پیشرفت کرده و الان تبدیل به آجر سفالی شده است. یکی از مسائلی که همواره مورد بررسی قرار میگرفته قیمت آجر سفال بوده. باگذشت زمان قیمت آجر سفال دستخوش تغییراتی شده؛ اما بهطورکلی قیمت آجر سفال از ثبات نسبی برخوردار بوده است. در ادامه مسائلی که بر روی قیمت آجر سفال اثرگذار باشند را بررسی خواهیم کرد.
آجر سفال چیست؟همانطور که اشاره کردیم آجر سفال یا سفال نما از مصالح ساختوساز محسوب میشود که کاربردهای زیادی دارد. این آجرهای سفالی که بهاصطلاح به آنها آجرهای رسی نیز گفته میشود در نهایت دقت و ظرافت به تولید انبوه میرسد و در اختیار سازندگان یا فروشندگان مصالح قرار میگیرد. قیمت آجر سفال از سوی هر شرکت یا تولیدی متفاوت بوده و وابسته به عوامل مختلفی میباشد. آجر سفال یکی از چندین محصولات ساخته شده با سفال میباشد که به شکل استاندارد و تأیید شده مورداستفاده در کارهای صنعتی و عمرانی و سازندگی قرار میگیرد. سفال نما در اصل جایگزینی برای سنگ در صنعت ساختوساز بود که بهخوبی موردتوجه و استقبال قرار گرفت. آجر سفال یا آجر تیغهای هم بهصورت دستی تولید میشود و هم به شکل صنعتی و کارخانهای تولید میشود. آجر سفال ساخته شده از خاک رس یا سیل میباشد که استحکام خوبی داشته و باتوجهبه شکل و ابعادی که دارد کار در ساختوساز را تسهیل میبخشد. قیمت آجر سفالی تفاوت چندانی با قیمت آجر تیغهای ندارد و در یک رنج قیمتی میباشند. آجر سفال به شکل مکعب مستطیل تولید میشود که کاملاً توپر بوده و در ابتدا سطوح خالی در سطحش مشاهده نمیشود. پس از قالبگیری این آجرها به شکل سوراخدار بافاصلهای معین در قطعات نازکتر پخته و در مرحله خشککردن قرار میگیرند. باتوجهبه قیمت آجر سفالی، میتوان گفت آجر سفال کاربردهای زیادی همچون ساخت تیغههای جداکننده، طاقها و ستونهای بین تیرآهنها و دکوراسیون داخلی و خارجی ساختمان دارند. آجر سفال نما گزینهای اقتصادی و مقرونبهصرفه برای سازندگان به شمار میرود. البته آجر سفالی کاربردهای خاص دیگری همچون استفاده در کف ساختمانها هم دارد؛ ولی بیشترین مورداستفاده آجر سفال برای دیوارچینی میباشد. قیمت سفال نما یکی از دلایلی است که سازندگان روی به استفاده از آن میآورند، چرا که با قیمت نسبتاً پایین آجری تهیه میکنند که هم به نمای ساختمان ظاهری شکیل میبخشد و هم استحکام ساختمان را بالاتر میبرد. قیمت سفال نما باتوجهبه رنگ و مدلی که دارد متفاوت خواهد بود. ازآنجاییکه آجر سفالی آب زیادی را جذب خود نمیکند، بهمنظور ایجاد چسبندگی در این آجرها از ملات استفاده میشود. سطح آجر سفالی صاف بوده و به دلیل نظمی که هنگام چینش به خود میگیرد این آجرها برای نمای ساختمان بسیار مورداستفاده قرار میگیرد. در ساختوساز مدرن بیشتر بار و فشار وارده بر روی ستونها و از طریق ستونها به زمین وارد میشود و مانند گذشته فشار آنچنانی بر روی دیوارها وارد نمیشود. همین امر باعث شده است که دیوارها استحکام زیادی را نیاز نداشته باشند و بیشتر از آجر سفالی بهعنوان نما استفاده بشود. امروزه انتخاب آجر سفال متناسب با وزن اسکلتهای سازه و بهینهسازی هزینههای جانبی صورت میپذیرد. با این تفاسیر میتوان به اهمیت استفاده از آجر سفال بیشتر از قبل پی برد و استفاده از این ماده ساختمانی را بیشتر از قبل (البته بهاندازه استانداردهای لازم و مشاوره با مهندس ساختمان) در دستور کار قرارداد.